Het gaat niet zo lekker in Amsterdam. In de afgelopen jaren zijn er rapporten en studies verschenen die onomstotelijk vaststellen dat Amsterdam steeds duurder wordt en dat de ongelijkheid in de stad groeit. Amsterdam is samen met Vancouver en Los Angeles uitgeroepen als ‘minst betaalbaar’. Als iemand die in die twee steden heeft gewoond maar Amsterdam als thuis ziet, heb ik deze ontwikkelingen met ernstige zorgen gevolgd.
Door Ugur Ümit Üngör
Hoge verwachtingen en teleurstelling
Het meest recente voorbeeld van het type gentrificatie dat Amsterdam exclusiever maakt in plaats van inclusiever is Restaurant Oeverzicht aan de Sloterplas. Een strategische prachtlocatie op een kruispunt van buurtjes waar je zowel vanuit Nieuw-West als vanuit De Baarsjes snel bent. Het uitzicht is hier adembenemend in de zomer: een vuurrode zonsondergang schijnt dan op een helblauwe waterspiegel van de Sloterplas. Geen wonder dat veel mensen hier komen wandelen en vertoeven op de bankjes, het is namelijk publieke ruimte op zijn best. De verwachtingen in de buurt waren al die tijd hoog en mensen keken reikhalzend uit naar de opening van het nieuwe café of restaurant.
Het is daarom des te betreurenswaardiger dat het uiteindelijk een duur en pretentieus restaurant is geworden dat niet goed aansluit bij de buurt en geen tegenwicht biedt aan de ontwikkeling van uitsluiting-door-gentrificatie. De eigenaren van Oeverzicht zullen vast met de beste bedoelingen uit Rotterdam hier zijn neergestreken. Maar deze tent is ‘toondoof’ en ongevoelig voor de bovengenoemde ontwikkelingen in Amsterdam. Als initiatief begrijpt het niet wat er leeft in de buurt met betrekking tot de toegankelijkheid van de stad. Het surft lekker op de golf van het ongebreidelde kapitalisme van de gestoorde woningmarkt, en de steeds absurdere bedragen die Amsterdammers moeten neertellen voor eten en drinken.
Steeds duurder
De positieve beoordeling in de Westkrant is daarom misplaatst. Want brengt Oeverzicht echt ‘glamour naar de Sloterplas’? Op de Google Maps reviews vinden zelfs die goedkeurende restaurantgangers de prijzen onacceptabel hoog. Eén reactie op Facebook merkt ook nog terecht op dat de tent pas na 17:00 open gaat, en dat je in de winter dan op een weinig inspirerende pikdonkere Sloterplas uitkijkt. “Lekker multiculti bovendien”, schrijft Patricia Jacob, maar wat maakt het precies multiculti dan? De mediterraan/Midden-Oosterse menukaart, waar een aantal gerechten verkeerd gespeld zijn? Of de serveersters?
In plaats van klakkeloos te accepteren wat een etablissement in rekening brengt voor wat ze leveren, zou het veel beter zijn om te vragen: Wat is iets eigenlijk waard? Of beter gezegd: wat zou het waard moeten zijn? Er wordt veel te weinig nagedacht over waarde voor geld. Een kommetje gepureerde kikkererwten met tahini, olijfolie, citroensap en komijn zou niet een tientje moeten kosten, ook niet uit een gouden kommetje in Dubai. Eénieder die trouwens denkt dat ‘Dubai’ een compliment is (of nog erger: een voorbeeld om na te streven), moet serieus achter haar oren krabben. Waarom zou het leven in Amsterdam steeds duurder moeten worden?
Inclusieve verandering
Als we het hebben over de ‘Amsterdamse driehoek’ dan bedoelen we meestal burgemeester, politie en justitie. Maar er is nog een driehoek, namelijk die tussen bezoekers, horeca en gemeente – hier is niet nagedacht over een inclusieve vorm van horeca. Waarom niet een inclusieve omgeving zoals in de Javastraat? Er zijn namelijk ook geloofwaardige aanwijzingen dat de gemeente hier per se een horecazaak wilde vergunnen die alcohol zou serveren. Niets mis mee, maar waarom ééntje waar ook de alcohol volslagen elitair en exclusief aandoet? Voor een fles Dom Perignon Brut (ook zonder de op houtskool gegrilde octopustentakels) kan een gezin, in één van de drie grote flats op steenworp afstand, een halve maand leven.
En fijn dat Oeverzicht inclusief is voor vegetariërs, en leuk dat alle gerechten halal zijn. Maar wat voor nut heeft dat, als bijna niemand die halal eet het zich kan permitteren om hier op bezoek te gaan komen? Als mensen zo graag mediterraan willen eten, waarom eten mensen niet waar de lokale gemeenschappen zelf eten? (Als we wel van de mediterrane keuken willen genieten maar niet van het gezelschap van mediterrane mensen, dan is er een ernstig probleem.)
Oeverzicht slaat de plank mis en had beter een inclusief grand café kunnen zijn met een brede keuze aan eten en drank. Doe jezelf een plezier en fiets door naar de oerdegelijke Marokkaanse ambachtelijke bakkerij Rahmouni, het uitmuntende Syrische restaurant Lemoene of één van de vele Turkse zaken op Plein 40-45. Dan drink je maar een keer geen Dom Perignon Brut. Intussen dendert de gentrificatietrein door en blijft Amsterdam op hoge snelheid segregeren.
