In West en Nieuw-West wonen zo’n 27.000 mensen in armoede. Stukken meer dan in de andere stadsdelen van Amsterdam. Een groeiend aantal armen werkt en ook veel ondernemers leven onder de armoedegrens. In de serie ‘Werk moet lonen’ spreekt De Westkrant met buurtgenoten over hun situatie. Zoals middenstanders Martin en Astrid die eigenlijk niet op vakantie kunnen, omdat elke dag zonder inkomsten er één te veel is.
“Kan ik jullie helpen?”, vraagt Martin Visbeek een stelletje dat de winkel inloopt. “Can we rent bikes?” Terwijl Martin (63) hen de weg wijst naar de fietsverhuur verderop, legt zijn vrouw Astrid (62) uit waarom zijzelf geen fietsen meer verhuren. “Je vindt ze terug bij het fietsdepot, als ze niet in de gracht liggen.” “Te veel gedoe voor als je het erbij doet”, vult Martin aan. Waarvoor je wel terecht kan bij Alles & Meer aan de De Clercqstraat: Martin repareert en verkoopt fietsen en zo’n tien jaar geleden begon Astrid er met het verkopen van kleding.
“Je moet toch op zoek naar geld als het minder gaat”, zegt Martin. De eerste tien jaar liep de winkel ‘fantastisch’. Astrid zorgde thuis voor de kinderen en Martin had zelfs iemand in dienst. “Je ging gewoon uit eten en op vakantie. Het geld was er gewoon.” Vanaf de komst van de euro daalden de inkomsten. “Ons spaargeld was opeens nog maar de helft 22.000 euro. En een euro bleek later gewoon een gulden.”
Dat spaargeld was bedoeld voor een camper, later werd dat bijgesteld naar een busje. Maar ook dat is eigenlijk niet meer haalbaar. “We moeten soms aan ons spaargeld komen, terwijl je dat natuurlijk niet wil.” Martin noemt het z’n ‘Wilders-rekening’: “Minder, minder, minder”. Er staat nu nog 5.000 euro, bedoeld voor als er dingen stuk gaan. En er is een schuld van vier maanden huur van de winkel. De situatie geeft veel stress. “Je bent er ’s nachts mee bezig”.
‘Uitgeput in Putten’
Ontspannen gaat lastig. Op zondag, de enige dag dat de winkel niet open is, blijft het stel vaak thuis. “We zijn gewoon te moe. Dan maak ik verse soep en doen we lekker helemaal niks”, zegt Astrid. De vakantie gaat dit jaar naar Putten, in een huisje van vrienden. De winkel is dan vijf dagen dicht.
Ze hebben berekend dat ze voor elke dag vakantie een week nodig hebben om de omzet weer in te halen. “Je zit er gewoon tegenaan te hikken en je stelt het steeds uit”. Ze maken er samen grappen over. “Dan zeggen we: we liggen straks lekker uitgeput in Putten.”
Veel hebben ze niet nodig, zeggen ze. Astrid laat haar nagels doen en Martin heeft zijn seizoenskaart van Ajax. “We zijn positieve mensen, maar horen onszelf steeds meer zeiken en zaniken.” De belangrijkste reden: de werkzaamheden in de straat. “Er gebeurt geen klote meer hier op ooit zo drukke De Clercqstraat”, zegt Astrid. “We dachten: “De straat is klaar, we gaan nog even vijf jaar knallen. Maar je wordt gewoon openlijk in de zeik genomen.”
Al tien jaar zijn er werkzaamheden in de De Clercqstraat. De werkzaamheden van de Oranje Loper waren net klaar, de tram reed weer en er is een fietstraat richting het centrum. Maar in het voorjaar maakte de gemeente bekend dat de brug aan de Da Costagracht hersteld moet worden en de straat opnieuw vijftien maanden open ligt. Volgens de ondernemers stelde de gemeente voor om de werkzaamheden uit te stellen tot over vijf jaar, maar er werd toch besloten om begin volgend jaar te beginnen.
‘Je eigen de klere werken’
De gemeente heeft een compensatieregeling voor ondernemers die door de werkzaamheden omzet verliezen. Martin en Astrid zijn van plan om een aanvraag te doen. “Het is te gek voor woorden dat je je hele boekhouding moet inleveren. Het is hun fout, ze doen het ons aan”, zegt Astrid. “Je moet wel, maar je voelt ook schaamte dat je slecht gaat. Je staat je zes dagen per week je eigen de klere te werken. De aanvraag kan pas achteraf aangevraagd worden, maar het is de vraag of we nog zo’n periode overleven. De gemeente laat je gewoon kapot gaan. Dan gaan we met een schuld ons pensioen in.”
Martin heeft problemen met het autoluw maken van de stad. “Mensen komen niet meer. Als je met al die omleidingen dan eindelijk de weg hebt gevonden, dan betaal je je de tyfus aan parkeergeld”, zegt Martin. Parkeren kan niet meer bij Alles & Meer voor de deur. “Net als laden en lossen”, vult Astrid aan. “Daar kregen we laatst vierhonderd euro boete voor.”
Burnout
Voor de winkel hebben de werkzaamheden meer impact dan corona, toen ze open mochten blijven. “Het voelt alsof we dertig jaar voor lul hebben gewerkt”, zegt Astrid. Alternatieven zijn er niet echt. Het huurcontract duurt tot 2030. ‘Werkte ik maar voor een baas, denk ik soms,” zegt Martin. “Dan zou ik de ziektewet in kunnen. Want heel eerlijk, ik zit soms wel tegen een burnout aan.” “Dan hoor ik hem mopperen tegen een klant”, zegt Astrid. “Dan is het echt niet goed.”
Om zich heen zien ze anderen het goed hebben. Die hebben een bootje of gaan zomaar een weekendje weg. “Het voelt alsof we de boot gemist hebben. Misschien omdat we nooit een huis hebben gekocht. Ooit konden ze hun appartement vier hoog kopen. Dat was dertig jaar geleden, voor 80.000 gulden. “Die gaan nu weg voor vijf ton.” Onlangs hebben ze huurtoeslag aangevraagd. “Je hebt je trots, maar we hebben het dubbel en dwars nodig.”
Om compensatie te krijgen van de gemeente, besteedt Martin nu elke maandag aan de administratie, want die was ‘niet fantastisch op orde’. “Maar waarom doen ze zo moeilijk, gooi gewoon wat rooitjes deze kant op. Dat kost je voor alle ondernemers rondom de brug misschien een ton, maar die brug is toch al de duurste van de stad.”
“Alle oudere ondernemers om ons heen hebben nu al niks meer en wat als het straks nog minder wordt. De komende anderhalf jaar worden voor ons heel spannend.”
Martin (63) en Astrid (62) Visbeek
Winkel: Alles & Meer aan de Clercqstraat
Wonen: sociale huur in de Geuzenbuurt, in West
Gezinssituatie: getrouwd
Zoon (25) en twee zoons uit eerder huwelijk van Martin, zijn sinds xx uit huis
Huur: 700 euro per maand
Werkzaamheden: verkoop en reparatie van fietsen, verkoop van kleding en sieraden
Inkomen: 1.850 netto per maand
Opleiding:
Toeslagen en regelingen: huurtoeslag
Schuld: 6.000 euro huurachterstand op het winkelpand
