‘Ik hoop met mijn kunst het lichaam weer te bevrijden’

Foto Michelle Schulte
Hoogstins2024

Bibi-Joan is een feministische kunstenaar, die met haar werk hokjes wil doorbreken en mensen wil aanmoedigen om vooroordelen los te laten. Haar werk is een onderzoek naar de relatie tussen mannen en vrouwen, waarvoor ze het naakte lichaam inzet. 

“Na de middelbare school dacht ik er over na om naar de kunstacademie te gaan, maar ik dacht niet dat ik kunstenaar wilde worden. Waarschijnlijk stond ik toen nog niet zo sterk in mijn schoenen om zoiets te gaan studeren. Dat kwam ook omdat iedereen om mij heen zei dat je er geen geld mee kunt verdienen, maar kunst is voor mij iets dat geld overstijgt. Na een studie psychologie en verschillende baantjes ben ik uiteindelijk op mijn negenentwintigste begonnen aan de Fotoacademie.

Ik merk dat het best lastig is om uit te leggen wat voor werk ik maak. Ik houd mij veel bezig met stereotype ideeën en taboes. De thema’s die mij interesseren zijn de man-vrouwverhouding, seksualiteit en machtsverhoudingen. Om die thema’s te onderzoeken, zet ik het naakte lichaam in. Voor veel kunstenaars is het naakte lichaam altijd al een medium geweest om verschillende vragen te onderzoeken, maar voor veel mensen is het ook iets ingewikkelds. 

Vaak krijg ik de vraag: ‘Waarom moet het dan naakt?’ Dat heeft dus te maken met de thema’s die ik onderzoek, maar het is voor mij ook een uitingsvorm. Daarnaast speelt het naakte lichaam nog een andere rol binnen mijn werk. In onze samenleving wordt het lichaam enorm geseksualiseerd. Het lichaam heeft wel degelijk een seksuele lading, maar het heeft ook nog zoveel andere functies. Ik hoop met mijn kunst het lichaam weer een beetje te bevrijden.

In mijn eindexamenproject ‘Look at me’ zie je het onderzoek naar mannelijkheid en vrouwelijkheid terug, hoe dat zich uit in het lichaam en de houdingen. Ik experimenteerde ook met ‘vrouwelijke’ houdingen bij mannen, om te onderzoeken waarom die houdingen dan vrouwelijk zijn. Een vrouw die haar hoofd naar achter gooit met haar mond open is seksueel, maar als een man dat doet is het raar. 

Het feminisme was in mijn twintiger jaren al aanwezig, maar het kwam er pas uit toen ik ging fotograferen. Ik denk omdat ik eindelijk de juiste uitingsvorm had gevonden. Een paar jaar geleden vond ik een doos met naaktfoto’s van mijn ouders die ze met een zelfontspanner hadden gemaakt. Dat vond ik zo mooi en vrij. Ik was zelf ook erg op zoek naar dat soort vrijheid, dus ben ik mijn vriendinnen naakt gaan fotograferen. Terwijl ik daarmee bezig was, werd ik nieuwsgierig naar het mannenlichaam. Zo viel alles samen en belandde ik in dit onderwerp. 

Tijdens mijn studie was het feminisme heel sterk aanwezig, nu is het meer een inspiratiebron. Ik heb een ingewikkelde relatie met feminisme. Het is een beladen woord en ik ben het ook niet altijd met feministen eens. Als feminist krijg je snel het stempel dat je activistisch of tegen mannen bent. Ik ben geen van beiden. Eigenlijk is het enige wat ik doe vragen stellen. Waarom hangen onze musea vol met vrouwelijk naakt, terwijl de naakte man schittert in afwezigheid? Moeten mannen altijd sterk zijn en vrouwen lief? Wat betekent het om mens te zijn? Ik richt mij op het man-vrouwvraagstuk, omdat ik zelf een vrouw ben. Ik kan nu eenmaal niet het verhaal vertellen van iemand anders. Vrouwen hebben op veel plekken in de wereld nog steeds een mindere positie. Zelf voel ik mij ook nog regelmatig ongelijk of respectloos behandeld, terwijl ik in een land leef waar het allemaal gelijk en goed geregeld zou moeten zijn. 

Feminisme gaat voor mij niet alleen over vrouwen, maar over gelijkheid van alle mensen en het openbreken van hokjes. Wat ik vooral belangrijk vind is dat we in gesprek blijven over dit soort thema’s. Als we elkaar beter begrijpen, respecteren en elkaar helpen om het leven te leiden dat we willen leiden, dan worden we daar allemaal beter van. Dat is uiteindelijk denk ik mijn levensdoel.’’

Foto Bibi-Joan
DeWestkrant